Orkide Bakımı Nasıl Olmalı?

Bitki bakımı ile ilgilenmenin stres seviyesini düşürerek daha huzurlu hissettirdiği yapılan pek çok bilimsel araştırma ile kanıtlanmıştır. Günümüz modern dünyasında bitki bakımı denildiğinde ilk akla gelen iç mekân bitkileri olmaktadır. Yaptıkları fotosentez ile ortamın havasını temizlerken renkli ve şık görüntüleri ile de bulundukları ortamın enerjisini yükselten bitkiler, modern insanın yakın dostları haline gelmiştir. İç mekân bitkisi dendiğinde akla ilk gelen isimlerden biri de asil ve zarif gövdesi, renkli yaprakları ile orkide bitkisidir. Orkideler şık görüntüleri ile gönülleri fethetmiş olsalar da bakımlarının pek de kolay olmadığı düşünülür. Oysaki uygun koşullar sağlandığında, orkide bitkisi ile uzun soluklu bir yol arkadaşlığı hiç de zor değildir. Mühim olan tek şey orkidenin istek ve ihtiyaçlarını bilmek ve karşılamaktır. Orkide, güneşi görece az seven bir bitkidir. Elbette sağlıklı bir şekilde büyüyebilmesi için aydınlık bir ortama ihtiyacı vardır fakat orkide doğrudan gelen güneş ışığından hoşlanmaz. Orkideye gelen ışık, orkidenin yapraklarını hiç ısıtmamalıdır ya da çok az ısıtmalıdır. Yapraklarına dokunarak ve de ortamdaki gölge miktarına bakarak ortam ışığının orkide için uygun olup olmadığını anlayabilirsiniz. Ortam ne doğrudan güneş almalıdır ne de loş olmalıdır. Yeterince gün ışığı alamayan orkide bitkisi çiçek açamaz çünkü çiçeklerini besleyecek yeterli besine sahip olamaz. Sulama, orkide bakımında, bir diğer önemli husustur. Doğru bir şekilde sulanmayan bitkinin ömrü maalesef fazla uzun olmayacaktır. Fazla su, çoğu bitkide olduğu gibi orkide için de ölümcül olmaktadır çünkü fazla su sebebi ile orkidenin kökleri çürüyecek ve gövdeye iletmesi gereken besini topraktan çekemez hale gelerek işlevini yitirecektir. Doğru sulama, mevsime ve ortam sıcaklığına göre değişse de çoğu zaman haftada bir gün eşit miktarda verilen oda sıcaklığında dinlenmiş içme suyu, orkidenin ihtiyacını giderecektir. Seçilecek orkide saksısı ise, orkide bakımında, dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husustur. Su miktarını ölçerek sulama yapılmıyor ise bu noktada en mantıklı seçim delikli orkide saksısı olacaktır. Bu sayede fazla su, saksının deliklerinden süzülerek dışarı çıkacak ve kökün çürümesine sebebiyet vermeyecektir. Bu gibi detaylara dikkat edildiğinde, orkide bitkisi ile uzun bir dostluk kurmak sanıldığı kadar zor değildir. Doğru bir bakım ile orkide, 10 ila 12 sene yaşayabilir.

Orkide saksı modelleri çok çeşitli olabilmektedir. Farklı yaşam biçimlerine ve zevklere göre en uygun olanı tespit edilebilir. Bitki bakımında tavsiye edilen, düzenli olarak aynı miktarda ve bitkinin ihtiyacı kadar su verilmesidir. Ne yazık ki bu, her zaman için mümkün olmayabilir ve doğru miktarda su verilip verilmediğinden emin olunmayabilir. Yoğun iş temposunda olan, kolaylıkla son sulama tarihini karıştırabilecek orkide sahipleri için delikli saksılar öncelikli tercih olabilir. Delikli saksıların tercih edilmesi, aşırı sulama durumunda suyun, saksı içinde birikerek kökü çürütme riskini en aza indirir. Delikli saksılar tercih edilecek ise, duruma göre, tabaklı orkide saksısı akan suyun dağılmaması açısından makul bir seçim olabilir. Bu noktada kesinlikle delikli olmalıdır ya da delikli olmamalıdır gibi bir söylem doğru değildir. Aksatmadan, düzenli bir şekilde ve doğru miktarda sulama yapabilecek kişiler için ise saksının delikli olması olmazsa olmaz bir koşul değildir, mühim olan aşırı sulama yapılmamasıdır. Orkideler, birçok bitki türünden farklı olarak köklerinden de fotosentez yapabilme kabiliyetine sahiptir. Bu sebeple bitkinin köklerinin de gün ışığından faydalanmasına imkân tanıyan ve kök fotosentezine elverişli, şeffaf orkide saksısı da bitkinin gelişimi için güzel bir seçim olacaktır. Saksı boyutunun belirlenmesindeki kıstas, saksıya ekilecek orkidenin hangi boyutta olduğu ve de saksının konumlanacağı ortamın özellikleridir. Görece küçük boyutlu bir orkide için minik orkide saksısı yeterli olacak iken daha büyük orkideler için daha büyük saksılar değerlendirilebilir. Saksının konumlanacağı ortam, büyük bir saksı koymaya imkân tanımıyor ise endişe etmeye gerek yoktur çünkü orkideler küçük saksılarda da mutlu bir yaşam sürebilirler. Genellikle çok büyük saksılara ihtiyaç duymazlar. Köklerinin sıkışıp ezilmeyeceği, sağlıklı bir biçimde gelişimlerini tamamlayabilecekleri bir saksı onlar için yeterlidir. Düzenli ve doğru bir sulama, aşırıya kaçmayan fakat fotosenteze de elverişli aydınlık bir ortam, bol bol sevgi ile orkideler kolayca mutlu edilebilir. Saksı seçimi tamamen; orkide sahibinin yaşam şekline, günlük rutin ve alışkanlıklarına, saksının yerleştirileceği ortamın özelliklerine bağlıdır ve bu konuda mutlak doğrular yoktur. Doğru bir gözlem ile doğru saksıyı belirlemek oldukça basit bir iştir. Mühim olan doğru saksıyı seçtikten sonra orkideye düzenli bir şekilde bakım yapılmasıdır, bakımının ihmal edilmemesidir. Vakit ayrılan, emek verilen ve sevilen her şey gibi orkide bakımında da güzel sonuçlar almak kaçınılmazdır.

Orkide saksıları çeşitli modellerde olabilir. Bu noktada seçim yaparken orkide sahibinin yaşam şekli, alışkanlıkları ve saksının yer alacağı ortamın özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer orkidenin köklerinin de fotosentez yapması isteniyor ise seçilecek saksının ışık geçirebilen bir materyalden imal edilmiş olmasına dikkat edilmeli. Cam orkide saksısı saydam özelliği ile fotosenteze imkân tanır ve bu durumda hoş bir seçim olabilir. Aynı zamanda cam, doğa dostu ve geri dönüştürülebilir bir materyaldir. Öte yandan şeffaf plastik orkide saksısı da ışık geçirme özelliği ile bu noktada tercih edilebilir. Tüm bu özelliklerin yanı sıra, eğer saksı insan ve de evcil hayvan trafiği yüksek bir ortamda konumlanacak ise düşme ve kırılmalara karşı plastik materyaller de mantıklı bir seçim olabilir. Dayanıklı yapısı ile olası küçük kazaların en az hasar ile atlatılmasına yardımcı olur. İç mekânlarda konumlanacak saksıları seçerken estetik kaygılar da önemli bir faktördür. Saksının mekân ile uyumlu olması, ortamın ahengini bozmaması daha. Ortam renkleri ve dokusu göz önünde bulundurularak yapılacak seçimler, saksının ortam ile bütünleşmesini sağlayacaktır. Daha modern tasarımlı iç mekânlar için metal orkide saksısı hoş bir seçim olacaktır. Işığı yansıtıcı dış yüzeyi ile ortam renkleri ve ışığı ile uyum yakalayacak olan bu saksı modeli aynı zamanda ortama daha yenilikçi ve fütürist bir hava katabilir. Tüm bu özelliklerine ek olarak, metal orkide saksıları da tıpkı plastik saksılar ile dayanıklı yapısı sayesinde düşme ve kırılma durumların yaşanabilecek kazaları minimuma indirebilir. Öte yandan farklı renklerde birden fazla orkidenin aynı mekânda bulunması da renkli ve hoş bir görünüm katabilir. Farklı renklerde orkideler, orkidelerin çiçeklerinin ve ortamın renkleri ile uyumlu olacak şekilde belirlenen renkli orkide saksıları da iç mekânın enerjisini yükseltecektir. Ayaklı orkide saksısı da bir diğer popüler ve şık saksı modelidir. Özellikle orkidenin zeminden daha yüksekte konumlanmasına elveren yapısı sayesinde, ortamda dikkatleri orkidenin üzerinde toplayacaktır. Evcil hayvan sahipleri için de cazip bir seçenek olan bu saksı, bitkinin güvenli bir şekilde, evcil hayvanların görüş alanlarının dışında gelişimini sürdürmesine imkân tanır. Mekâna doğal bir hava katmak ya da hali hazırda doğal materyaller ile döşenmiş bir mekâna bütünleyici bir dokunuş yapmak istenir ise, ahşap orkide saksıları yerinde ve şık bir seçim olacaktır.

Diğer tüm iç mekân bitkileri gibi orkidelerde de zaman zaman saksı değişimine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaç, pek çok farklı sebepten doğabilir. Bitki, saksısına rahatça sığamayacak denli büyümüş olabilir ve küçük orkide saksısı içerisindeki toprak besin ihtiyacını karşılayamıyor olabilir. Bu durumda daha büyük bir saksıya geçmek bitkinin gelişimini sağlıklı bir şekilde tamamlayabilmesi için elzemdir. Saksı değiştirilir iken toprağının da değiştirilmesi mantıklı olacaktır. Bir diğer sebep, saksının zarar görmüş ve işlevini yerine getiremez duruma gelmesi olabilir. Bu zorunlu hallerin yanı sıra, tamamen keyfi sebeplerle de saksı değişimi yapılmak istenebilir. Yeni alınmış bir şık orkide saksısıda saksı değişimi için gerekçe oluşturabilir. Sebebi her ne olursa olsun, saksı değişimi riskli bir işlemdir ve dikkatli yapılması gerekir. Elbette belirli püf noktalara dikkat edildiği takdirde işlem, sorunsuz bir biçimde tamamlanacak ve orkide yeni evinde sağlıklı bir biçimde büyümeye devam edecektir. Öncelikli olarak saksı değişimi sırasında yaşanabilecek kazaların bilincinde olunmalıdır ki önem alınabilsin. Saksı değişimi esnasında en sık yaşanan kaza, bitkinin fiziksel olarak zarar görmesidir. Toprağı boşaltılacak ve ardından yeni saksısına konumlanacak orkideyi doğru bir biçimde tutmak önemlidir. Orkidelerin çiçekleri oldukça hassastır ve bitki değişimi esnasında orkide, çiçeklerine yakın bir noktadan tutulmamalıdır. Olabildiğince köke yakın bir yerden tutulan orkide, ani olmayan ve dikkatli hareketler ile saksısından çıkartılmalıdır. Orkidenin yeni saksısına daha hızlı alışabilmesi ve kök verebilmesi için, tıpkı diğer pek çok bitki türünde de olduğu gibi, kökteki eski topraktan arındırılması makul olacaktır. Bu noktada en yaygın yöntem, eski saksısından çıkartılan orkidenin su dolu bir kap içerisinde bir süre bekletilmesidir. Önerilen süre yaklaşık 20 dakikadır. Böylelikle toprak kökten rahatlıkla sıyrılacak ve işlem sırasında kökler daha az zarar görecektir. Sudan çıkartıldıktan sonra kökler, tercihen zarar verici bir ek materyal kullanılmadan elle hafifçe kalan topraktan temizlenmelidir. Artık orkide, yeni saksısına geçmeye hazır. Eğer orkide büyüdüğü ve saksısına sığamadığı için saksı değişimi yapılmıyor ise aynı boyutlu bir saksıya da geçiş yapılabilir. Çoğu küçük orkide için küçük orkide saksısı yeterli olacaktır. Zeminine hafifçe toprak serilmiş olan yeni saksıya geçişi sağlanan orkidenin kökleri toprak ile doldurulmalıdır. Bu noktada toprağın zamanla çökeceği hesaba katılarak bir miktar fazla eklenmesi daha doğru olacaktır. İlk suyu verilen orkide, tercihen ve daha kolay alışabilmesi için eski yerine yerleştirilmeye hazırdır.

İstenen özelliklere ve imal edilen materyale göre orkide saksıları farklı fiyatlarda olabilir. Saksı fiyatını etkileyen çeşitli etmenler vardır. Saksı özellikleri saksı fiyatını etkileyebilir. Örneğin çoklu orkide saksısı birden fazla orkidenin yan yana konumlanmasına imkân tanır. Öte yandan saksının boyutu ve uzunluğu da fiyatı etkileyebilir. Pek çok farklı saksı modeli olduğu gibi her bütçeye hitap edecek de farklı fiyatlı ürünler bulmak mümkündür. Bu noktada mühim olan ihtiyacın ve istenen tarzın doğru tespit edilmesidir. Orkidenin ihtiyaçları, saksının konumlanacağı ortamın özellikleri ve orkide sahibinin zevkleri göz önünde bulundurularak bilinçli ve bütçe dostu bir alışverişi tamamlamak mümkündür. Saksı satın almayan karar verildiğinde yapılması gereken ilk şey saksıya konacak orkidenin boyutunu tespit etmektir. Eğer büyük bir bitki için alışveriş yapılıyor ise büyük orkide saksısı daha doğru bir tercih olacaktır. Aksi durumda ise daha küçük boyuttaki saksılar değerlendirilebilir. Boyut tespitinin yanı sıra eğer ortamda birden fazla orkide bulunacak ise çoklu saksılar da değerlendirilmeye alınmalıdır. Yan yana konumlanmış birden fazla sayıdaki orkide ortama hareket katacaktır. Saksı rengi belirlenirken ışığı geçirebilen ve fotosenteze imkân tanıyan modeller ya da orkidenin çiçek rengi ile uyum içinde olacak bir renge sahip modeller değerlendirilebilir. Ortamın dokusunu tespit etmek de bilinçli bir alışveriş için yardımcı olabilir. Saksının yerleştirileceği ortam seramik malzemeler ile döşenmiş ise seramik orkide saksısı tamamlayıcı ve şık bir seçim olabilir. Dekoratif orkide saksısı seçilirken yapılacak bir diğer gözlem ise ortamın insan ve evcil hayvan yoğunluğudur. Buna göre, hangi dayanıklılık düzeyinde bir materyalin tercih edileceği belirlenebilir. Düşme ve kırılma riski yüksek noktalardaki saksılar için parçalanması daha zor materyaller seçmek daha uygun bir seçim olacaktır. Orkide her ne kadar güncel çalışmada ile kedi ve köpekler için toksik olarak listelenmese de, kedi ve köpekler orkideye zarar verebilir. Orkideyi evcil hayvanlardan koruyabilmek adına ayaklı modeller tercih edilebilir ya da saksı yerden yüksek bir noktaya konumlanabilir. Sıralanan tüm örnek durumlar, fiyatı etkileyebilecek ve değiştirebilecek unsurlardır. Mühim olan yerinde, doğru ve bilinçli tercihler yapılmasıdır. Böylelikle, bütçe dostu bir orkide saksısı alışverişi tamamlanabilir.

Saksı satın alırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Orkide saksı çeşitleri sayısızdır. Bu sebeple satın almadan önce saksıdan beklenenler ve saksının bunları karşılayıp karşılayamayacağı belirlenmelidir. Bu hususlara dikkat edildiği takdirde, bütçe dostu ve doğru bir alışveriş yapılabilir. Aynı zamanda üründen beklenenlerin net bir şekilde ortaya konulması ve bu doğrultuda bir alışveriş yapılması da satın alınacak üründen en yüksek oranda verimin alınmasına yardımcı olur. Eğer yoğun tempolu bir hayatı olan ve zaman zaman orkideye su verdiği tarihi karıştırabilecek bir kişi alışveriş yapıyor ise, kazara verilen aşırı suyu akıtarak kök çürümesini engelleyen modellere yönelebilir. Delikli saksılar, kolayca tabanındaki deliklerden fazla suyu akıtır ve saksı içerisinde su birikmesini önler. Öte yandan orkidenin kök fotosentezi desteklenmek isteniyor ise bu noktada kökün fotosentezi için ihtiyacı olan ışığı alabileceği, ışığı geçiren modeller değerlendirilebilir. Cam modeller, saydam yapıları ile ışığı fotosenteze elverecek ölçüde geçirebilir. Camdan filtrelenerek geçen ışığın hala fotosenteze imkân verdiği bilinmektedir. Öte yandan cam dönüştürülebilir ve doğa dostu yapısı ile de çevreci bir materyaldir. Şeffaf plastik modeller de fotosenteze imkân tanır ve de dayanıklıdır. Yüksek sayıda insan bulunan ya da evcil hayvan bulunan ortamlar için de plastik materyal makul bir seçim olacaktır. Şık yapısı ile zamansız bir malzemeden imal edilmiş porselen orkide saksısı da oldukça yerinde bir seçim olabilir. Ortam dokusunun tespiti bu çok çeşitli seçenekler arasında, daha uygun bir seçimin yapılması konusunda yardımcı olabilir. Odunsu materyaller kullanılarak dizayn edilmiş, doğallığın ön planda tutulduğu iç mekânlarda ahşap orkide saksısı tamamlayıcı bir seçim olabilir. Saksı ve ortam arasında yakalanan uyum ortamdaki dengeyi sürdürmeye yardımcı olacaktır. Aynı zamanda daha hareketli ve dinamik olması hedeflenen iç mekânlarda renkli ve hatta orkidenin çiçek renkleri ile zıt olan renklerden yapılmış saksılar tam da istenen havayı ortama katacaktır. Kontrast renk kullanımı ortama keskin bir hava katarak daha iddialı iç mekân tasarımlarına yardımcı olur. Özellikle bu tür tasarımlar iş yerlerinde de tercih edilebilir. Ev için bir tasarım planlanıyorsa ve daha dinlendirici bir ortam amaçlanıyor ise bu noktada daha yumuşak renkler tercih edilebilir. Yeter ki istenen model tespit edilsin, her bütçeye uygun bir orkide saksısı, Trendyol ile kolayca satın alınabilir.